Климат
Климат уртаса континенталь рәүештә(+21,6°С июлендә, -13,3°C ғинуарында). Яуым-төшөмдәре йылына 300-зән 600 мм-на kәзәр яуа. Кәç(сирәм)-көлһыу, kайбер урындарында һоро урман тупраkтары бар. Урман-дала ерзәре, kала ситендә - kатнаш урмандары бар.
Шишмәләре:
1. Низовая(Түбән) урамы, 59(“Башспирт” Дәүләт Унитар Эшханаһы(предприятие)ның ”Сталк” спирт-араkы комбинаты ” Бүлендек эшханаһы,
2. Низовая(Түбән) урамы, 64 (“Сода” ААЙ, 13нсе һөнәрселе(профессиональ) лицейы),
3. Нефтяной(Нефть) тыkрығы (“Сода” ААЙ, 15нсе һөнәрселе лицейы),
4. 7нсе Ноябрь урамы, 238 (Стәрлетамаk урман хуҗалығы),
5. 7нсе Ноябрь урамы, 213 (” 2нсе Стәрлетамаk монтажлау фирмаһы”, ”Востокнефтезаводмонтаж”),
6. Нефтяная(Нефть) урамы, 53 (“Стәрлетамаk троллейбус идараһы” Муниципаль Унитар Эшханаһы),
7. Киров урамы, 103 ( Стәрлетамаk ТЭЦы),
8. Щербаков урамы, 7 (самауыр) (“СРСУ ДОР(Стәрлетамаk Юл-Йәшелләндереү Эштәре Ремонтлау-Төзөү Идараһы)” Муниципаль Унитар Эшханаһы),
9. Щербаков урамы, 7 ( “СНХЗ(Стәрлетамаk нефть химияһы заводы)” АЙ),
10. Щербаков урамы, 7 (“Газ-Сервис” АЙ зың “Стәрлетамаkгаз” филиалы),
11. Көнкүреш Йорто тирәһендә (“СРСУ ДОР(Стәрлетaмаk Юл-Йәшелләндереү Эштәре Ремонтлау-Төзөү Идараһы)” Муниципаль Унитар Эшханаһы),
12. Севастопольская(Севастополь) – Дежнев урамдарын саты (Ит комбинаты),
13. Калинин урамы, 55 ( “Красный пролетарий” АЙ).
Экология.
Стәрлелә зур химик етештереү ойошмалары бар. Уларзың эшсәнлеге тирә - яk мөхитенә һәм кешеләренә зыян килтерә. Һуңгы ваkыттарында экологик хәл яхшырая бара. Стәрлеләге экологик хәл көнһайын kалалағы һауа бассейндың хәлен мониторинг(күзәтеү) хезмәттәре менән тикшерелә.
Экологик зыян өс фактордан тора:
- kала автотранспортының һауа бысратыуы,
- көнкүреш сүплеген(пластик масса, мәçәлән) яндыртыуы,
- химик етештереү ойошмаларының сүплеге.
Иң төп бысратыу матдәләре Стәрлелә ошондай: һауала - күкертле водород(сероводород), аммиак, хлорлы водород(хлористый водород), тузан,углерод оксиды(оксид углерода); һыуда - нефть азыkтары.
Стәрлелә экологик хәл буйынса түбәндәге райондары бар:
- заводтарына яkын торгандары(Сода, Первомайск, Строймаш, Ленин проспекты)- "-",
- kала үзәге - "-/+",
- яңы биçтәләре(Солнечный(Кояшлы), ВТС, Көньяк-көнбайыш) - "+".
Эколoгия өчен көрәшү тарихыннан....
80нче елларда Стәрледә экологик хәле бик начар булган. Һәр ял йәки бәйрәм көнле шәһәр буе смог(агулы химик томан) бик еш күзәтә иде. 1987 елда Стәрлетамактагы коточкыч хәлләр турында СССРның башкаласына - Мәскәүгә - хәтле хәбәр җиткән. Шуңа күрә, СССРның Министрлар Советы(Шурасы) 781нче санлы “Башкорт АССРның Стәрлетамак һәм Салават шәһәрләрендә тирә-як мохитне саклау буенча беренче чираттагы чаралар турында” Карары(Постановление Совмина СССР №781 “О первоочередных мерах по охране окружающей среды в городах Стерлитамак и Салават Башкирской АССР”) чыккан да. Ләкин 1990 елына кадәр карарында язып чыккан бернинди күрсәтмәләр эшкә ашырмаган булды. Өстәвенә, Стәрледә ялан һәм карахол(агулы химик матдәләр, үсемлекләр каршы куллана торган агулыклар - гербицидлар) җитештерүне СССР(Минхимпром) төзи башлаган. СССР төзелеше каршы Стәрледә “Яшел хәрәкәте” баш күтәрелгән. 1990 елның 9 августында Стәрледә чыккан урыс рәсми(официаль) “Стерлитамакский рабочий” гәзите “Ахыр заман башлануы мы?”(“Начало конца света?”) мәкаләне беренче биттә бастырып чыкты, чөнки бер көн элек – 8 августта- калада бик искеткеч смог булды. Шушы смог аркасында кайберәү кешеләрнең хәлләре урам буенда бик начарайган, аларны “ашыгыч медицина ярдәме” машиналары урамдан да алып китәрергә мәҗбур булган. Смог булуында гаепле кешеләрне һәм смог чыганагын тапмаганнар.
Каладагы башкарма комитеты бинасы янында “Экология һәм сәламәтлек” хәрәкәтенең активистлары ярдәмендә халык митингы да оештырылган. Шушы вакытында Эшне ташлау комитеты(халык митингына чыккан кешеләрдән- рәисе В.Айрабитов(Айрапетов), урынбасары Н.Гурьянова, секретаре Г.Романов) һәм Вакытлы Гадәттән тыш Комитеты(Шәһри Совет(Шура) депутатларыннан – рәисе И.Абрамов) барлыкка килгән. 11 августтта Стәрлегә РСФСРның Югары Совет(Шура) рәисе Б. Ельцин дә килгән иде һәм “ак диңгезләр”ен(химик тондыру бассейннары), “Каустик”ның хлорлы алюминий җитештерүен күргәч, шаккатты.
