ВНИМАНИЕ! Большая часть информации представлена, естественно, на местном (татарском) языке!
Klimat. Климат.
ВНИМАНИЕ! Более подробная информация представлена на местном (татарском) языкеTATARÇA | ТАТАРЧА
Климат в татарском Стерлитамаке умеренно континентальный(+21,6°С в июле, -13,3°C в январе). Годовой уровень осадков от 300 до 600 мм. Дерново - подзолистые, а в некоторых местах серые лесные почвы. Лесостепная зона, на окраинах нашего татарского города - смешанные леса.
Родники/Чишмәләре/:
1. Низовая(Түбән) урамы, 59(Дочернее предприятие ГУП "Башспирт" "Спирто-водочный комбинат "Сталк"),
2. Низовая(Түбән) урамы, 64 (ОАО “Сода”, ПЛ №13),
3. Нефтяной(Нефть) тыкрыгы/переулок/ (ОАО“Сода”, ПЛ №15),
4. 7нче Ноябрь урамы, 238 (Стәрлетамак урман хуҗалыгы),
5. 7нче Ноябрь урамы, 213 ("Стерлитамакская монтажная фирма №2" ”Востокнефтезаводмонтаж”),
6. Нефтяная(Нефть) урамы, 53 (ГУП “Стерлитамакское троллейбусное управление"),
7. Киров урамы, 103 ( Стерлитамакская ТЭЦ),
8. Щербаков урамы, 7 (самовар) (ГУП “СРСУ ДОР”),
9. Щербаков урамы, 7 (АО “СНХЗ”),
10. Щербаков урамы, 7 (Филиал "Стерлитамакгаз" АО “Газ-Сервис” ),
11. Көнкүреш Йорты тирәсендә ( ГУП “СРСУ ДОР” ),
12. Севастопольская(Севастополь) – Дежнев урамнары чаты (Мясокомбинат),
13. Калинин урамы, 55 (АО “Красный пролетарий”).
Ekologiä. Экология.
Наиболее важные проблемы экологии Стерлитамака:
1. это то, что атмосфера города загрязняется диоксинами при сжигании пластикового, пластмассового бытового мусора;
2. это то, что на месте правильно срубленных в последнее время тополей не сажают новые деревья, например, рябины и берёзы.
Какими веществами сильнее всего загрязняется воздух города? ПДК-предельно допустимые концентрации. В Стерлитамаке почти ежегодно это превышение по аммиаку, диоксид азоту, сероводороду, иногда по бензопирену и пыли АО «Сода». Салаватские заводы загрязняют наш город аммиаком, свои – фенолом, аммиаком, бензопиреном, оксид азотом, альфаметилстиролом, углеводородами, асбестой и другой пылью.
ВНИМАНИЕ! Более подробная информация представлена на местном (татарском) языкеTATARÇA | ТАТАРЧА
Стәрледә зур химик җитештерү оешмалары бар. Аларның эшчәнлеге тирә - як мохитенә һәм кешеләренә зыян китерә. Соңгы вакытларында экологик хәл яхшырая бара. Стәрледәге экологик хәл көнсаен шәһри һава бассейнның хәлен мониторинг(күзәтү) хезмәтләре белән тикшерелә.
Экологик зыян өч фактордан тора:
- шәһри автотранспортының һава пычратуы,
- көнкүреш чүплеген(пластик масса, мәсәлән) яндыртуы,
- химик җитештерү оешмаларының чүплеге.
Иң төп пычрату матдәләре Стәрледә шундый: һавада - күкертле водород(сероводород), аммиак, хлорлы водород(хлористый водород), тузан,углерод оксиды(оксид углерода); суда - нефть азыклары.
Стәрледә экологик хәл буенча түбәндәге районнары бар:
- заводларына якын торганнары(Сода, Первомайск, Строймаш, Ленин проспекты)- "-",
- кала үзәге - "-/+",
- яңа бистәләре(Солнечный(Кояшлы), ВТС, Көньяк-көнбатыш) - "+".
Стәрлетамакның Экологик Картасы
Эколoгия өчен көрәшү тарихыннан....
80нче елларда Стәрледә экологик хәле бик начар булган. Һәр ял йәки бәйрәм көнле шәһәр буе смог(агулы химик томан) бик еш күзәтә иде. 1987 елда Стәрлетамактагы коточкыч хәлләр турында СССРның башкаласына - Мәскәүгә - хәтле хәбәр җиткән. Шуңа күрә, СССРның Министрлар Советы(Шурасы) 781нче санлы “Башкорт АССРның Стәрлетамак һәм Салават шәһәрләрендә тирә-як мохитне саклау буенча беренче чираттагы чаралар турында” Карары(Постановление Совмина СССР №781 “О первоочередных мерах по охране окружающей среды в городах Стерлитамак и Салават Башкирской АССР”) чыккан да. Ләкин 1990 елына кадәр карарында язып чыккан бернинди күрсәтмәләр эшкә ашырмаган булды. Өстәвенә, Стәрледә ялан һәм карахол(агулы химик матдәләр, үсемлекләр каршы куллана торган агулыклар - гербицидлар) җитештерүне СССР(Минхимпром) төзи башлаган. СССР төзелеше каршы Стәрледә “Яшел хәрәкәте” баш күтәрелгән. 1990 елның 9 августында Стәрледә чыккан урыс рәсми(официаль) “Стерлитамакский рабочий” гәзите “Ахыр заман башлануы мы?”(“Начало конца света?”) мәкаләне беренче биттә бастырып чыкты, чөнки бер көн элек – 8 августта- калада бик искеткеч смог булды. Шушы смог аркасында кайберәү кешеләрнең хәлләре урам буенда бик начарайган, аларны “ашыгыч медицина ярдәме” машиналары урамдан да алып китәрергә мәҗбур булган. Смог булуында гаепле кешеләрне һәм смог чыганагын тапмаганнар.
Каладагы башкарма комитеты бинасы янында “Экология һәм сәламәтлек” хәрәкәтенең активистлары ярдәмендә халык митингы да оештырылган. Шушы вакытында Эшне ташлау комитеты(халык митингына чыккан кешеләрдән- рәисе В.Айрабитов(Айрапетов), урынбасары Н.Гурьянова, секретаре Г.Романов) һәм Вакытлы Гадәттән тыш Комитеты(Шәһри Совет(Шура) депутатларыннан – рәисе И.Абрамов) барлыкка килгән. 11 августтта Стәрлегә РСФСРның Югары Совет(Шура) рәисе Б. Ельцин дә килгән иде һәм “ак диңгезләр”ен(химик тондыру бассейннары), “Каустик”ның хлорлы алюминий җитештерүен күргәч шаккатты.
